จังหวัดนครศรีธรรมราชเป็นอีกหนึ่งจังหวัดที่มีของขึ้นชื่อมากมาย ไม่ว่าจะเป็นอาหาร พืชผักผลไม้ สินค้าที่มาจากภูมิปัญญาชาวบ้าน จนไปถึงสินค้าจากงานฝีมือที่สืบทอดกันมาจากรุ่นสู่รุ่น วันนี้เราได้รวมของฝากนครศรีธรรมราชมาให้เพื่อน ๆ แล้ว ไปดูกันเลยว่ามีอะไรบ้าง

จักสานย่านลิเภา
          จักสานย่านลิเภาเป็นงานหัตถกรรมจักสานประเภทหนึ่งที่สานหรือถักด้วย "ย่านลิเภา" ย่านลิเภา หรือ ลิเภา เป็นพืชตระกูลเฟิร์น หรือ เถาวัลย์ชนิดหนึ่ง เป็นเฟิร์นที่ทอดเลื้อยพาดพ้นกับต้นไม้อื่นยาวได้หลายเมตร บางชนิดเลื้อยปีนป่ายไปได้ยาวถึง 5 เมตร แต่โดยทั่วไปยาวราว 1-2 เมตร กระจายพันธุ์อยู่ในป่าละเมาะ ดิบชื้น ในเขตร้อนและกึ่งร้อนทั่วโลก จำนวนลิ้เภาที่คันพบในโลกมีอยู่ประมาณ 34 ชนิด ส่วนในประเทศไทยมีการค้นพบอยู่ประมาณ 7 ชนิด พบมากในป่าภาคใต้ของไทย (ภาษาท้องถิ่นภาคใต้เรียกเถาไม้เลื้อยว่า "ย่าน") ลำต้นเมื่อแก่จะมีสีดำและเป็นมัน แหล่งที่พบย่านลิเภามาก เช่น ที่จังหวัดนครศรีธรรมราช สตูล สงขลา ยะลา ปัตตานี นราธิวาส เป็นต้น
          งานจักสานย่านลิเพา เป็นที่ยอมรับกันโดยทั่วไปว่าเป็นศิลปะหัตถกรรมชั้นเยี่ยมของชาวปักษ์ใต้ โดยเฉพาะชาวเมืองนครศรีธรรมราช เป็นงาน ในการสร้างอาชีพในงานช่างพื้นเมืองของชาวนครศรีธรรมราช ทั้งในอดีตและปัจจุบัน
          📍 กระเป๋าย่านลิเภา เครื่องถม เครื่องเงิน by nabinhouse

เครื่องถม
          "เครื่องถม" หรือมักเรียกอีกชื่อหนึ่งว่า “ถมนคร” เป็นงานศิลปหัตถกรรมชั้นสูงที่คนนครศรีธรรมราชและคนไทยภาคภูมิใจมาตั้งแต่สมัยโบราณ ในอดีตใช้เป็นเครื่องราชูปโภคของกษัตริย์หรือเป็นเครื่องยศของขุนนางชั้นสูง ทั้งยังใช้เป็นเครื่องราชบรรณาการสำหรับกษัตริย์ประเทศต่าง ๆ ในพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พุทธศักราช ๒๕๒๕ ได้ให้ความหมายคำว่า "ถม" ว่า "เรียกภาชนะหรือเครื่องประดับที่ทำโดยใช้ผงยาถมผสมน้ำประสานทอง ถมลงบนลวดลายที่แกะสลักบนภาชนะหรือเครื่องประดับนั้น แล้วขัดผิวให้เป็นเงางามว่าเครื่องถม เช่น ถมนคร ถมเงิน ถมทอง"
          เครื่องถมเป็นงานที่สืบทอดทางศิลปะมาเป็นเวลานานหลายชั่วอายุคน ซึ่งชาวนครถือเป็นงานฝีมือที่ทรงคุณค่า เพราะในอดีตงานเครื่องถมใช้เป็นเครื่องราชบรรณาการและเป็นงานที่ต้องใช้ความละเอียดประณีตบรรจง จึงเป็นอีกเอกลักษณ์หนึ่งของเมืองนครศรีธรรมราช เรียกว่า "เครื่องถมเมืองนคร" กระบวนการขั้นตอนการผลิต 1.นำเม็ดเงินมาหลอมให้เป็นเนื้อเดียวกัน 2.ใช้ค้อนตีให้ได้ขนาดตามต้องการ 3.นำมาขึ้นรูปแล้วสลักลวดลาย 4.ลงน้ำยาถมและนำไปตะใบตกแต่ง 5.นำไปขัดเงา จุดเด่นของผลิตภัณฑ์ มีเส้นลายที่อ่อนช้อยงดงาม มีความประณีตและทำด้วยเงินแท้
          📍 ศูนย์เครื่องถมพิมพ์นคร

ผ้ายก
          ผ้ายกเมืองนคร เป็นผ้าพื้นเมืองเอกลักษณ์ของท้องถิ่นจังหวัดนครศรีธรรมราช เป็นผ้าที่ได้รับการยกย่องมาแต่โบราณว่าสวยงาม แบบอย่างผ้าชั้นดีในหมู่คนชั้นสูงมีชื่อเสียงด้านฝีมือในการทอผ้ายกเป็นเลิศมาตั้งแต่ในอดีต เป็นที่รู้จักกันอย่างแพร่หลาย อัตลักษณ์ที่สำคัญของผ้าทอยกดอกเมืองนคร คือ ผ้าจะยกนูนขึ้นเป็นลวดลายชัดเจนและมีความละเอียดประณีต จนนักท่องเที่ยวต้องหาซื้อผ้ายกเมืองนครไว้ในครอบครอง
          ผ้าทอลายดอกกระจูดเกิดจากแรงบันดาลใจ ซึ่งเป็นดอกไม้ประจำถิ่นของอำเภอชะอวด และเป็นพืชเศรษฐกิจ ที่มีอยู่ตามธรรมชาติ มาประดิษฐ์เป็นลายผ้าซึ่งให้ความรู้สึกเป็นวิถีชีวิตและความภาคภูมิใจของชาวชะอวด กระบวนการขั้นตอนการผลิต 1. คัดเลือกเส้นด้ายที่มีคุณภาพ 2. นำเส้นด้ายเข้าสู่กระบวนการกรอ สอดฟันหวี เข้ารหัสลายที่เตรียมไว้ 3. เก็บดอกผ้า เก็บตะกอ ผูกเท้าเหยียบ ผูกลูกกลิ้ง 4. ทอตามลวดลายที่เตรียมไว้ จุดเด่นของผลิตภัณฑ์ มีลวดลายที่ไม่ซ้ำแบบใคร รีดง่าย ดูแลง่าย ไม่ยีด ไม่หด
          📍  กลุ่มทอผ้าบ้านเนิมมวง

พัดใบกะพ้อ
          พัดใบกะพ้อ ประดิษฐ์จากพืชตระกูลปาล์มที่เรียกกันตามภาษาถิ่นว่าต้นพ้อ หรือต้นกะพ้อ อันเป็นที่มาของชื่อพัดใบพ้อ ชาวบ้านโคกยางอำเภอร่อนพิบูลย์ใช้เวลาว่างจากงานอาชีพประจำผลิตพัดใบพ้อ ด้วยการนำใบพ้อมาตากแห้งและสานเป็นพัด บ้างก็ย้อมสีวัตถุดิบที่ใช้สานทำให้งานหัตถกรรมที่ได้มีสีสันสดใสและสวยงาม พัดใบกะพ้อมีจำหน่ายในบริเวณร้านค้าวัดพระมหาธาตุวรมหาวิหาร ร้านค้าของที่ระลึกถนนท่าช้าง และในบวรบาซาร์ย่ายตลาดท่าวัง
          📍  พัดใบกะพ้อ

ผ้ามัดย้อม
          วิสาหกิจชุมชน:ต้นน้ำตาปีแฮนด์เมด นอกจากผลิตผ้ามัดย้อมจากสีธรรมชาติพืชพื้นถิ่น และผ้ามัดย้อมจากสีเคมีที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมแล้ว สิ่งหนึ่งที่เราทำกันสม่ำเสมอ คือการถ่ายทอดความรู้สู่ชุมชน ในปี 2565 ต้นน้ำตาปีแฮนด์เมดได้ทำโครงการร่วมกับ การศึกษานอกโรงเรียน อำเภอพิปูน (กศน.) ศูนย์ฝึกอาชีพให้ประชาชนหลักสูตรการทำผ้ามัดย้อม วัตถุประสงค์เพื่อให้ประชาชนได้นำความรู้ไปต่อยอดสร้างอาชีพสร้างรายได้เพิ่มในครอบครัว เพื่อขจัดความยากจน และตอบสนองแผนพัฒนา (TP map) ของอำเภอพิปูน
          📍 วิสาหกิจชุมชนต้นน้ำตาปีแฮนด์เมด

น้ำตาลมะพร้าว
          ที่นี่ เปลี่ยนนากุ้งร้าง เป็นสวนมะพร้าวออร์แกนิค ที่สวนเเม่ทองพริ้ง วิสาหกิจชุมชนท่องเที่ยวปากพูน นครศรีธรรมราช นายกวี หมั่นถนอม สวนเเม่ทองพริ้ง สมาชิกวิสาหกิจชุมชนท่องเที่ยวปากพูน กล่าวว่า อาชีพการทำน้ำตาลมะพร้าวถือว่าเป็นอาชีพดั้งเดิมของชาวตำบลปากพูน โดยใช้เวลาที่ว่างเว้นจากการทำนาข้าว มาทำน้ำตาลมะพร้าวจากมะพร้าวในสวนควบคู่กันไป จนกระทั่งระยะเวลาหนึ่ง สวนมะพร้าวถูกแทนที่ด้วยบ่อกุ้ง และบ่อกุ้งเริ่มมีความเสื่อมโทรมจนไม่สามารถเลี้ยงกุ้งต่อไปได้ ทำให้พื้นที่ดังกล่าวกลายเป็นนากุ้งร้าง ต่อมาได้มีโครงการพัฒนาพลิกฟื้นนากุ้งร้าง สนับสนุนให้เกษตรกรปลูกมะพร้าวจนเกษตรกรสามารถกลับมาทำอาชีพเดิมได้อีกครั้ง
          มะพร้าวพันธุ์ชุมพร 2 เป็นมะพร้าวลูกผสมระหว่างพันธุ์มลายูสีเหลืองต้นเตี้ยผสมกับพันธุ์ไทยต้นสูง มีผลดก อายุการตกผลเร็ว ผลขนาดกลางถึงขนาดใหญ่ทำให้สามารถจำหน่ายได้ทั้งรูปผลสดและแปรรูปในอุตสาหกรรม และมีเปอร์เซ็นต์น้ำมันค่อนข้างสูง ทำให้ผลิตผลที่ได้จากมะพร้าวพันธุ์ชุมพร 2
          การท่องเที่ยวในชุมชนปากพูน โดยวิสาหกิจชุมชนท่องเที่ยวปากพูน นอกจากจะมีการพาชมสวนมะพร้าว ชิมน้ำตาลมะพร้าวออร์แกนิค จากสวนเเม่ทองพริ้งแล้ว นอกจากจะมีการนำมาทำน้ำตาลมะพร้าวที่ปลอดภัยจากสารเคมี เป็นน้ำตาลมะพร้าวออร์แกนิคแล้ว ยังมีน้ำส้มสายชูมะพร้าว คาราเมลจากน้ำดอกมะพร้าว และน้ำมันมะพร้าวสกัดเย็น รวมทั้งยังสามารถสร้างกิจกรรมเมื่อนักท่องเที่ยวมาเยี่ยมชม โดยให้นักท่องเที่ยวได้ทำขนมโคพื้นบ้านจากน้ำตาลมะพร้าว กล้วยเชื่อมจากน้ำตาลมะพร้าว ซึ่งได้รับความสนใจจากนักท่องเที่ยวเป็นอย่างดี
          📍 น้ำตาลมะพร้าวสวนแม่ทองพริ้ง

มะม่วงหิมพานต์เผา
          มะม่วงหิมพานต์เผาโบราณ ของแม่เฒ่าเอียด ใช้วิธีการเผาดั้งเดิม มีมากว่า 100 ปี มะม่วงหิมพานต์เผาโบราณ ไม่ใช้น้ำมัน ช่วยคุมน้ำหนักได้ แนะนำที่นี่หากอยากมาเที่ยวสถานที่ผลิตของฝากขึ้นชื่อของนครฯ จุดเช็คอินเด็ดใหม่กลางป่าท่าศาลา เมืองคอน แถมใกล้วัดเจดีย์ตาไข่ด้วย จุดเด่นคือสามารถมาทำกิจกรรม "เผามะม่วงหิมพานต์" ได้ด้วย จะเผาเองหรือให้พนักงานเผาโชว์ก็ได้ แต่สิ่งที่จะต้องทำเองคือ ปอกเปลือกและกิน บรรยากาศคือดีมาก เผากันกลาง ๆ ป่า บรรยากาศดี ไม่ร้อน แถมยังได้เม็ดมะม่วงเผากลับไปทานที่บ้านกันด้วยนะ ฟินๆเลย ในส่วนของผลิตภัณฑ์มีมากมายหลายแบบ มีหลายรสชาติ สั่งซื้อสินค้าหรือสอบถามเพิ่มเติมที่ โทร. 084 228 9246
          📍 มะม่วงหิมพานต์เผา แม่เฒ่าเอียด

สบู่สมุนไพรลูกชก
          นวัตกรรมสบู่สมุนไพรลูกชก สบู่ที่มีส่วนผสมของลูกชก ผิวเนียนนุ่มน่าสัมผัส ฟองละเอียดทำความสะอาดสิ่งสกปรกเพื่อผิวสะอาดเกลี้ยงเกลา แลดูกระจ่างใส หลากหลายสูตรให้เลือกใช้ เพื่อผิวสะอาด สุขภาพดี ที่เดียวในโลก "สบู่สมุนไพรจากลูกชก" Avenga - สบู่สมุนไพรบ้านควนชก ฟื้นฟูผิวพรรณให้เปล่งประกายด้วยสมุนไพรจาก อ.บางขัน "ลูกชก" ซึ่งมีที่ อ. บางขัน จ.นครศีธรรมราชเท่านั้น ในราคาเพียง 49 บาท เท่านั้น ติดต่อ สั่งซื้อ : 087 264 0998 (ป้าแดง) ต้นชกจะคล้ายต้นปาล์ม มีความสูงประมาณ 20-25 เมตร ผลเป็นพวงทะลาย และชอบขึ้นตามแนวภูเขาหิน  ดังนั้นในการได้มาของลูกชกแต่ละครั้ง ถือว่ายากลำบากพอสมควร  นอกจากนั้นลูกชกยังได้รับฉายา “ต้นลูกฆ่าแม่” อีกด้วย เพราะเมื่อต้นมันออกลูกแล้ว จะไม่ออกลูกอีกเลย แล้วค่อย ๆ ตายลงไปในที่สุด
          📍 Avenga สบู่สมุนไพรบ้านควนชก

หนังตะลุง
          หนังตะลุงคือหัวใจแห่งวัฒนธรรมชาวใต้ฉันใด พิพิธภัณฑ์หนังตะลุงก็เปรียบดังกล่องดวงใจของชาวใต้ฉันนั้น และที่พิพิธภัณฑ์หนังตะลุง ลุงสุชาติ เป็นแหล่งเรียนรู้มรดกทางวัฒนธรรมท้องถิ่นที่สำคัญของประเทศ ภายในจัดแสดงรูปหนังตะลุงโบราณในภาคใต้อายุมากกว่า 100 ปี รวมถึงรูปหนังตะลุงในภูมิภาคต่าง ๆ และรูปหนังตะลุงนานาชาติ ที่แห่งนี้ก่อตั้งขึ้นโดยนายหนังตะลุงสุชาติ ทรัพย์สิน ศิลปินแห่งชาติ สาขาศิลปะการแสดง (การแสดงพื้นบ้าน) พ.ศ. 2539 เพื่อเป็นพิพิธภัณฑ์หนังตะลุงมีชีวิต ได้รับรางวัลอุตสาหกรรมท่องเที่ยว (Thailand Tourism Awards) ถึง 2 รางวัล ได้แก่ รางวัลดีเด่น ประเภทแหล่งท่องเที่ยววัฒนธรรมและโบราณสถาน ปี พ.ศ. 2539 และรางวัลยอดเยี่ยมประเภทแหล่งท่องเที่ยวนันทนาการเพื่อการเรียนรู้ ปี พ.ศ. 2542
          หนังตะลุงเป็นงานหัตถกรรมที่สืบมาแต่อดีตควบคู่กับการเล่นหนังตะลุง จังหวัดนครศรีธรรมราช พัทลุง และสงขลา เป็นแหล่งที่มีการทำหัตถกรรมประเภทนี้มากที่สุด แต่เดิมการแกะหนังจะทำเฉพาะรูป สำหรับเชิดในการเล่นหนังตะลุงเท่านั้น ต่อมาในระยะหลังมีผู้คิดนำเอารูปหนังตะลุง นำมาขายเป็นสินค้นที่ระลึกตามแหล่งท่องเที่ยวต่าง ๆ และมีการคิดแกะเป็นรูปจับและรูปหนังใหญ่ เพื่อใช้เป็นเครื่องตกแต่งฝาผนัง อาคารบ้านเรือน
          📍 บ้านหนังตะลุงสุชาติ ทรัพย์สิน

ยำมะมุด
          มะมุดหรือลูกมุด มีลักษณะลำต้นคล้ายต้นมะม่วง มีรสชาติเปรี้ยว ผลสุกของมัน จะมีกลิ่นแรงกว่ามะม่วง นิยมกินในพื้นที่ภาคใต้ ไม่ว่าจะนำมาแกง ดอง ยำ หรือ กินสด ก็อร่อย โดยส่วนตัวแล้วคนนิยมเอามาทำ "ยำ" มากกว่า ซึ่งว่ากันว่าอร่อยกว่ามะม่วงอีกด้วย กลุ่มสตรีเทศบาลตำบลถ้ำใหญ่ มีสมาชิกผู้นำสตรี 28 ชุมชน โดยมีสหกรณ์การเกษตรเพื่อการตลาดลูกค้า ธ.ก.ส. ร่วมด้วย ขณะนี้ มีการร่วมกันกับหน่วยงานต่าง ๆ ในการผลิต แปรรูปผลไม้ออกมาจำหน่าย เช่น ยำมะมุด น้ำมะมุดปั่น แยมมะมุด มะมุดแช่อิ่ม เป็นต้น ซึ่งได้รับการตอบรับเป็นอย่างดี นอกจากนี้ มีเป้าหมายที่จะผลักดันสินค้าต่าง ๆ ให้เป็นสินค้าขึ้นชื่อของเมืองไทย โดยเฉพาะข้าวกรอบรสต้มยำกุ้ง ผัดหมี่ปักษ์ใต้ ติดต่อที่หมายเลขโทรศัพท์ 08-6898-0065
          📍 กลุ่มสตรีเทศบาลตำบลถ้ำใหญ่

กลุ่มลูกไม้บ้านคีรีวง
          ในปี 2547 คุณไพโรจน์จัดตั้งกลุ่มลูกไม้บ้านคีรีวง ในช่วงแรกของการตั้งกลุ่ม สมาชิกสามารถสร้างรายได้เสริมเป็นจำนวนไม่น้อย ในปีเดียวกันทางกลุ่มลูกไม้บ้านคีรีวงส่งผลิตภัณฑ์เข้าประกวดโอท็อปได้ระดับ 4 ดาว และมีโอกาสเข้าร่วมงานแสดงสินค้าระดับประเทศ นอกจากพวงกุญแจ ยังมีสินค้าอื่น เช่น สร้อยคอ กำไล และเครื่องประดับ โดยการนำลูกไม้มาถักทอร้อยด้วยเชือกเทียน จากพวงกุญแจธรรมดา เริ่มมีการนำศิลปะเข้ามาทำให้ชิ้นงานดูสวยขึ้น การถักเชือกเทียนล้อมรอบลูกไม้นอกจากจะทำให้ลูกไม้ไม่หลุดแล้ว ยังไม่ต้องเจาะลูกไม้ให้เกิดรอย และยังป้องกันแมลงเข้าไปกัดกินลูกไม้ผ่านรอยเจาะอีกด้วย คุณไพโรจน์เล่าว่า การที่ตัวเองมองเห็นปัญหาของหลายๆ กลุ่ม ส่วนใหญ่มาจากการแบ่งสัดส่วนรายได้ ทางกลุ่มลูกไม้ใช้วิธีแจกจ่ายงานให้สมาชิกนำกลับไปทำที่บ้าน ใช้เวลาว่างในการทำ เมื่อทำเสร็จแล้วจึงนำมาส่ง
          📍 กลุ่มลูกไม้บ้านคีรีวง